Er is de laatste dagen behoorlijk veel commotie rond een artikel over elektronische sigaretten dat eerder deze week verscheen in het Franse magazine “60 millions de consommateurs”.  De media hebben wereldwijd massaal op deze publicatie ingepikt. Hoogstwaarschijnlijk heeft u de headliners de voorbije dagen wel zien passeren: “Elektronische sigaret, niet zo onschuldig.”, “Elektronische sigaret kankerverwekkend?”, “Studie toont aan dat e-sigaretten schadelijk zijn”,… Behoorlijk agressieve berichten die zorgden voor heel wat negatieve publiciteit alsmede ongerustheid bij een groot deel van de gebruikers.

In de publicatie wordt beweerd dat er significante hoeveelheden formaldehyde, acroleïne en acetaldehyde in de dampen van elektronische sigaretten werd teruggevonden. Bovendien is er ook sprake over sporen van nikkel en chroom.

Enkel negatieve publiciteit en intimidatie of is er meer aan de hand?

Laten we maar beginnen bij het belangrijkste: er is absoluut geen reden tot paniek. Het is beangstigend dat de media zo massaal op dit nieuws springen zonder gedetailleerd onderzoek te voeren naar de herkomst van de verspreide informatie.

In feite ontbreekt zowat alles dat nodig is om van  een wetenschappelijke studie te kunnen spreken.

Eerst en vooral wordt er nergens vermelding gemaakt van het laboratorium dat de analyse uitvoerde. Er is ook geen spoor van bewijs dat toelaat de (achteraf) gepubliceerde cijfers/resultaten te staven.  Verder is het is onduidelijk welke producten werden getest. Bovendien kan men zich serieuze vragen stellen bij de methodologie die gebruikt werd tijdens dit onderzoek.

Een elektronische sigaret werd via een silicone buis verbonden met een machine die continu lucht aanzuigt. Elke 30 seconden zuigt de machine gedurende 3 seconde lucht aan vanuit de e-sigaret in plaats van de lucht in het labo aanwezig. Dit wordt gestuurd via een elektroventiel, een toestelletje dat de dampen al dan niet doorlaat.

Omdat er zoveel “gaten” in de methodologie zitten en er geen enkele wetenschappelijke basis is, wordt er door specialisten in deze materiegeen of nauwelijks waarde gehecht aan de resultaten van het onderzoek.

De redenen hiervoor liggen eigenlijk voor de hand:

• De productie van e-dampen via een machine zoals beschreven in de constructie hierboven komt niet overeen met hoe een elektronische sigaret in normale omstandigheden gebruikt wordt.
• Er is totaal geen duidelijkheid over de duur van de test. Als een elektronische sigaret “droogbrandt” dan wordt de spiraal in de atomizer verbrand en kunnen er inderdaad stoffen als acroleïne, chroom en nikkel vrijkomen. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren wanneer je er blijft van roken terwijl er geen e-vloeistof meer aanwezig is, of wanneer je de atomizer zou blijven gebruiken wanneer deze versleten is. In de praktijk zal je het echter wel geweten hebben voor het zover is.
• Werd de e-sigaret correct gebruikt ? Werd er niet te veel verhit?  Hier is geen informatie over beschikbaar. Het gebruik van een eenvoudig thermometertje had soelaas kunnen bieden. Het is immers al lang geweten dat er schadelijke stoffen vrijkomen wanneer bijvoorbeeld VG (Vegetable Glycerin – een component in sommige liquids) te hoog verhit wordt. Weinig nieuws onder de zon dus…
• Het elektroventiel dat de e-sigaret van de machine scheidt en 2 keer per minuut open en dicht gaat, bestaat uit inox. Dit is een legering van hoofdzakelijk ijzer, chroom, nikkel en koolstof. Mogelijk een oorzaak van de sporen van metalen die werden teruggevonden ?
• Er wordt in de resultaten een vergelijking gemaakt met gewone sigaretten, maar verder zijn hier geen gegevens over bekend. Werd er bijvoorbeeld ook een gewone sigaret getest via de hoger vernoemde constructie?
• En zo kunnen we nog wel even doorgaan….

Het exacte meetprotocol werd niet vrijgegeven, wat toch al een belletje moet doen rinkelen. Dat betekent dus dat het niet mogelijk is om de resultaten van het onderzoek te controleren. Het is met andere woorden niet mogelijk om een gelijkaardig onderzoek uit te voeren en de bevindingen te toetsen aan de uitgevoerde studie.

En dan nog…

Dr. Konstantinos Farsalinos, Cardioloog in het Onassis Cardiac Surgery Center in Athene en sinds enkele jaren bekend voor zijn studies over de cardiologische effecten van elektronisch roken, wijst bovendien op het feit dat het betreffende artikel in “60 millions de consommateurs” geen presentatie is van de studie zelf maar een bespreking/interpretatie van de studie.

Dr. Konstantinos toont op zijn website aan dat deze interpretatie foutief was. Zelfs wanneer we zouden aannemen dat het onderzoek en de resultaten 100% betrouwbaar zouden zijn, dan zou een juiste conclusie geweest zijn dat de hoeveelheid chemische stoffen die werden teruggevonden in de damp van e-sigaretten véél, héél veel minder is  vergeleken met gewone sigaretten.

Of hoe een foute interpretatie een wereldwijd sneeuwbaleffect kan veroorzaken, paniek kan zaaien en zelfs elektronisch rokers er toe kan aanzetten om terug over te stappen naar een gewone sigaret.

We willen absoluut niet beweren dat er geen elektronische sigaretten of e-liquids op de markt zouden circuleren die niet aan de normen voldoen en wel degelijk stoffen bevatten die er niet in horen te zitten. We gaven reeds eerder aan dat het hoog tijd wordt voor een regelgeving, voor kwaliteitscontrole en voor een transparante bescherming van de consument.

De vraag die wij ons tot slot  stellen: Waarom springen de media massaal op deze publicatie? Waarom wordt er niet bericht over eerdere studies die wel positieve resultaten opleverden en die wel betrouwbaar – wetenschappelijk onderbouwd – waren? Niet interessant genoeg zeker?